100-lecie Banku Spółdzielczego w Nowym Tomyślu
HISTORIA
1924-1939 Bank Ludowy
Powstanie Polski Niepodległej oraz zmiany w strukturze ludnościowej Nowego Tomyśla umożliwiły powstanie polskich instytucji bankowych w mieście. Pierwszą był powstały w 1924 roku Bank Ludowy. Jednocześnie był to początek nowego etapu działania ruchu spółdzielczego, który ograniczał się do udzielania pomocy kredytowej rolnikom, rzemieślnikom i kupcom. Bank Ludowy w Nowym Tomyślu został przyjęty i zapisany do rejestru spółkowego 28 marca 1923 roku, ale faktyczna jego działalność rozpoczęła się dopiero w 1924 roku. Opiekunem duchowym banku był ksiądz proboszcz Stanisław Kuliszak. Należał on do grupy działaczy społecznych, którzy swoją pracą w dwudziestoleciu międzywojennym potrafili zmobilizować Polaków na kresach zachodnich do oparcia się ekonomicznej przewadze mniejszości niemieckiej poprzez żywą działalność gospodarczą i kulturalną.
Siedziba Banku Ludowego w Nowym Tomyślu mieściła się na I piętrze jednej z kamienic na Nowym Rynku (obecnie Pl. Niepodległości).
Następcą duchowym ks. prob. S. Kuliszaka od 1 lipca 1932 roku, był ks. prob. Stanisław Ćwiejkowski, który w pracy pozakościelnej oddał się z dużym zaangażowaniem pracy w Zarządzie Banku. W roku 1933 przyjęto nowy statut, poszerzając znacząco przedmiot działania Banku oraz zmieniono nazwę na Bank Ludowy, Spółdzielnia z odpowiedzialnością nieograniczoną w Nowym Tomyślu.
1939-1945 Okres okupacji
We wrześniu 1939 roku rozpoczął się okres okupacji. Niemcy przeprowadzili na ziemiach wcielonych do Rzeszy likwidację polskich instytucji kredytowych, którą zajął się specjalny urząd. Przeprowadzono akcję, której celem było wyegzekwowanie od dłużników banków ludowych spłaty pożyczek. Działalność tę prowadziły agendy banków niemieckich, tzw. „Spaarkasse”. Działalność banku została zawieszona.
1945-1949 Wznowienie działalności
Po wyzwoleniu główny wysiłek działaczy spółdzielczych skierowany był na reaktywowanie dawnych spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych, które organizowano według przedwojennych statutów i zasad. Spółdzielnie te zrzeszone były w Związku Rewizyjnym Spółdzielni RP. Wznowienie działalności spółdzielczej w Nowym Tomyślu nastąpiło w 1945 roku pod nazwą Bank Spółdzielczy „Społem” w Warszawie, z odpowiedzialnością ograniczoną, Zastępstwo w Nowym Tomyślu. Po krótkim czasie nazwę zmieniono na Bank Gospodarstwa Spółdzielczego w Warszawie – Zastępstwo w Nowym Tomyślu. Instytucja ta mieściła się w skromnych pomieszczeniach przy ulicy Mickiewicza 14.
1950-1956 Gminna Kasa Spółdzielcza w Nowym Tomyślu
W oparciu o zarządzenie Ministra skarbu z 3 marca 1950 roku po raz kolejny dokonano zmiany nazwy na Gminną Kasę Spółdzielczą w Nowym Tomyślu z odpowiedzialnością udziałami. W 1952 r. nadany przez Ministra Skarbu statut spowodował, iż ówczesna spółdzielczość została pozbawiona swoich istotnych funkcji, m.in. prawa gromadzenia miejscowych oszczędności. Gminna Kasa stała się właściwie agendą NBP i Banku Rolnego. Z uwagi na toczoną „wojnę domową”, która m.in. dotknęła właścicieli większych gospodarstw pozbawianych pomocy kredytowej, rozwój banku mógł nastąpić dopiero po 1956 roku.
1956-1975 Działalność Spółdzielni Oszczędnościowo – Pożyczkowej w Nowym Tomyślu
W 1956 r. nastąpiły w Polsce zmiany w stosunku do rolnictwa indywidualnego, co spowodowało, że wznowiono z dużym powodzeniem działalność oszczędnościową. Już w kwietniu tegoż roku uchwalono dla Spółdzielni Oszczędnościowo Pożyczkowych (SOP) nowy statut. Jako centrala organizacyjno – rewizyjna został powołany Związek SOP. Warto zaznaczyć, iż spółdzielnie zostały uprawnione do udzielania pożyczek z własnych środków, udzielania zapomóg członkom oraz gromadzenia wkładów oszczędnościowych na własny rachunek.
Kolejna nowelizacja prawa bankowego nastąpiła w 1960 r., określiła status SOP i zakres działalności oraz uprawniła je do używania nazwy „bank” – z dodatkiem „spółdzielczy” lub „ludowy”. Powyższe nowelizacje przywróciły spółdzielniom samodzielność i samorządność, co wpłynęło na znaczny wzrost gromadzonych środków pieniężnych na rachunkach bankowych, które przeznaczano na działalność kredytową.
Postanowieniem Sądu Powiatowego dla miasta Poznania Wydziału III z dnia 16 sierpnia 1956 roku do rejestru spółdzielni wpisano Gminną Kasę Spółdzielczą w Nowym Tomyślu. Celem Kasy było: udzielanie pożyczek ze środków własnych i zebranych oszczędności na wszelkie potrzeby gospodarcze i płatnicze; prowadzenie działalności zapomogowej dla swych członków.
W 1959 roku przemianowano nazwę instytucji na Bank Spółdzielczy w Nowym Tomyślu. Bank mieścił się w skromnych i zbyt ciasnych pomieszczeniach przy ul. Mickiewicza 14.
W związku z utrudnioną obsługą klientów, w 1965 roku podjęto uchwałę o zakupie pomieszczeń przy ulicy Armii Czerwonej 2 (dzisiejsza siedziba Banku przy ul. Marszałka Piłsudskiego 2). Po wielu perturbacjach remontowych i związanych z lokatorami Bank mógł rozpocząć pracę w nowej siedzibie w dniu 21 lipca 1969 roku.
Aby usprawnić obsługę, istniał wówczas Punkt Kasowy w Paproci – otwarty w roku 1961, a w 1973 r. otwarto nowy punkt przy Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”.
1975-1989 Bank Spółdzielczy w Nowym Tomyślu
Kolejny etap w życiu spółdzielczości oszczędnościowo-pożyczkowej został wyznaczony przez ustawę o prawie bankowym w 1975 r., kiedy to wszystkie uzyskały wspólną nazwę – banki spółdzielcze, a funkcję centralnego związku spółdzielczego oraz centrali finansowej i organizacyjnej przewidzianą dla centralnych związków spółdzielni pełnił Bank Gospodarki Żywnościowej. W tym okresie Bank Spółdzielczy w Nowym Tomyślu znacznie poszerzył zakres wykonywanych usług. Jego funkcja polegała głownie na gromadzeniu środków pieniężnych, udzielaniu kredytów rolnikom i rzemieślnikom oraz prywatnemu przemysłowi i handlowi, prowadzeniu rozliczeń i obsługi finansowej, sprzedaży gruntów PFZ, pośrednictwie w obrocie sprzedaży gruntów prywatnych.
Stworzenie w drugiej połowie lat siedemdziesiątych nowego klimatu dla rozwoju działalności Banku, a przede wszystkim wobec rolnictwa indywidualnego zacieśniło więź spółdzielców z ich Bankiem.
Ambitną formą pracy pozyskiwania przyszłych klientów była współpraca ze Szkolnymi Kasami Oszczędnościowymi (SKO). Dzięki zainteresowaniu banku nowotomyskie koła m.in. z Sątop i Bukowca uzyskiwały wyróżnienia na szczeblu centralnym i rejonowym.
1990 – 2008 Bank Spółdzielczy w Nowym Tomyślu po wielkich przemianach politycznych
Zmiany polityczne w roku 1990 spowodowały również zmiany w strukturze spółdzielczości bankowej. Na mocy ustawy z dnia 20 stycznia 1990 o zmianie organizacji i działalności spółdzielni zlikwidowano wszystkie centralne związki spółdzielcze. W ten sposób Bank Gospodarki Żywnościowej utracił funkcje centralnego związku spółdzielczego uprawniające do wykonywania lustracji. Banki od tej chwili mogły, ale nie potrzebowały się zrzeszać.
W 1992 roku Bank Spółdzielczy w Nowym Tomyślu podpisał umowę o zrzeszeniu się w banku zrzeszającym – Gospodarczym Banku Wielkopolskim S.A. w Poznaniu.
W celu podniesienia sprawności obsługi klientów Bank Spółdzielczy w Nowym Tomyślu otworzył nowe punkty kasowe przy Urzędzie Skarbowym w Nowym Tomyślu w roku 1991, przy Urzędzie Celnym w Nowym Tomyślu w roku 1993 oraz w Bolewicach w roku 1997.
Trudna sytuacja gospodarcza w kraju spowodowana wysoką inflacją, bezrobociem, niską opłacalnością produkcji wpłynęła również niekorzystnie na sytuację ekonomiczną zwłaszcza małych banków spółdzielczych. Istnienie ich stało się zagrożone, czego efektem była upadłość wielu z nich. Aby nie dopuścić do takiej sytuacji Bank Spółdzielczy w Nowym Tomyślu w roku 1996 przyłączył Bank Spółdzielczy w Miedzichowie, a w roku 1990 filię GBW S.A. we Lwówku – dawniejszy Ziemski Bank Ludowy we Lwówku.
2009 – …. Bank Spółdzielczy „DZIŚ”
W roku 2009 bank rozbudował swoją centralę przy ul. Marszałka Piłsudskiego 2 i przy pomocy środków unijnych utworzył sieć punktów samoobsługowych oraz centrum zapasowe, dokonał modernizacji infrastruktury technicznej w swoich obiektach. Poprzez realizację tego zadania Bank Spółdzielczy w Nowym Tomyślu stał się bankiem nowoczesnym i bezpiecznym, który jako małe przedsiębiorstwo z wyłącznie polskim (lokalnym) kapitałem, może śmiało konkurować z dużymi bankami komercyjnymi, atakującymi swoją ofertą strategiczne grupy klientów banków spółdzielczych, tj. rolników, drobnych przedsiębiorców oraz ludność zamieszkującą obszary wiejskie.
W roku 2011 r. Bank Spółdzielczy w Nowym Tomyślu otworzył kolejny, piąty punkt kasowy tym razem na Osiedlu Stefana Batorego 52D w Nowym Tomyślu. Nowa placówka oferuje klientom indywidualnym, jak i firmowym szeroką gamę konkurencyjnych produktów bankowych. W punkcie można założyć konto osobiste, rachunek firmowy, czy też lokatę, opłacić rachunki, jak również skorzystać z atrakcyjnych kredytów. Uruchomiony punkt w Nowym Tomyślu jest potwierdzeniem dynamicznego rozwoju Banku Spółdzielczego w Nowym Tomyślu, a także konsekwentnie realizowanej strategii rozwoju Banku.
W roku 2021 pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 spowodowała silny rozwój elektronicznych usług bankowych. Dzięki wykorzystaniu najnowocześniejszych technik informatyczno-telekomunikacyjnych klient miał możliwość korzystania ze swojego rachunku i wykonywania transakcji bankowych w sposób elektroniczny, bez fizycznego odwiedzania siedziby instytucji. Sytuacja ta skłoniła Bank do podjęcia w roku 2022 decyzji o likwidacji Punktu Kasowego przy Starostwie Powiatowym w Nowym Tomyślu.
Działalność Banku Spółdzielczego w Nowym Tomyślu dzisiaj to nie tylko udzielanie kredytów, gromadzenie środków pieniężnych oraz prowadzenie rozliczeń, ale również działania na rzecz swoich członków i środowiska lokalnego. Wszystkie te działania mają bardzo wysoką ocenę miejscowego społeczeństwa czego wyrazem są liczne wyróżnienia i podziękowania.
